Envestidas pola dereita.

Acábanse de producir, nas últimas datas, declaracións desacomplexadas dende distintos sectores da Dereita máis reaccionária e máis afastada do que debe ser o espazo central da vida pública en Democracia. Unhas proceden da cúpula xerontocrática da Igrexa Católica e as outras proveñen da reelexida presidencia da organización xuvenil do Partido Popular de Madrid. Escuso decir que no noso sistema garantista e de liberdades está permitido case todo neste senso e ademáis, así debe ser. O que semella preocupante é que case ninguén se escandalice, nin a polémica chegue a ser tal. Constátase pois, que a grande maioría social está embuída e ensimismada nos asuntos económicos, deixando así paso a manifestacións cunha forte intencionalidade política e cunha carga ideolóxica perniciosa.

Dende a Esquerda, uns adícanse á autocomplacencia e outros dispendian folgos en loitas por reflotala nave, que está tocada, e ben tocada. Todo un filón para que, soterradamente, comece a xerminar unha revolución conservadora á española.

Acéptase, de maneira tácita (por omisión), que monseñor Rouco Varela se erixa en intérprete da vontade popular cando alerta que o cumprimento da Lei pode levar a “outro enfrontamento civil”. Ou cando se decanta por deixar ós asasinados da Guerra apilados en fosas comúns en favor da “reconciliación que se deu na Transición”. Ese é o mito inquebrantable, a verdade sacrosanta. Namentras, eles canonizan ós seus mártires.

“Naceu unha estrela. Un novo adalid do Liberalismo en España”: así presentan ó líder das NN.XX. madrileñas: Pablo Casado. As súas palabras, o día da reelección, son unha mostra de intencións: renega do "asasino" e "mercenario" Che Guevara. Non é o substancial. O líder xuvenil impútalle á Internacional máis de cen millóns de mortos, ataca a nostálxia de Maio do 68, aposta pola flexibilidade do mercado laboral, arremete contra do salario mínimo interprofesional, e promete dala batalla ideolóxica. Innegablemente, o aguirrismo está arraigando... É a maneira de buscar un chivo-expiatório: inculpar ó resto do momento que estamos a padecer por mor das políticas fracasadas que defenden. O preocupante é que hai certa base social propensa a caer na trampa do reduccionismo, e hai unha cantidade importante que acabará renegando da participación cando todo se envelene. Algúns búscano, pero ante o intento de envelenamento, firmeza democrática.

Canta demagoxia!!

Non tiña previsto publicar outra entrada antes da semanal..., pero ás veces, a actualidade manda e neste caso, hai cousas que che fan fervelo ánimo.

Habitualmente, a dereita cavernaria (política e mediática) cando perde a iniciativa do discurso opta por empregar métodos bastante pouco elegantes, retratándose. Non é algo novidoso e faino aquí e alí. En España, en EEUU, en Europa e na maioría dos países democráticos ou non. Ademáis, son técnicas lexítimas que se aceptan en Democracia, pero que por respeto á mesma e por cortesía e tamén respeto ós cidadáns, se deberan desbotar.

Empregan todo tipo de técnicas, e a máis socorrida é a demagoxia. Aquí son auténticos mestres. Coma na utilización da negatividade, do cinismo, da dobre moral, do maniqueísmo...

Hoxe, no diario El Mundo, recóllese (na portada) unha fotografía parecida á darriba, acompañada doutras dúas onde dous moribundos nenos congoleños son vítimas da inanición: o caso é ligar simbólicamente, mediante a imaxe, a Zapatero, ó Rei, a Tayip Erdogan, ó Secretario Xeral da Asamblea das Nacións Unidas e a esta sede de Xinebra con esa catástrofe endémica que padecen no Terceiro Mundo e que sempre denuncia (e traballan por erradicar), precisamente, as institucións internacionais como a ONU, ou outras..., coa fin de desprestixar e enganar. Coa fin de deslixitimar e "demostrar" que "os políticos" andan a unha cousa, cando a realidade é outra. Esto pode ser certo ás veces, pero non son os máis axeitados para falar.

O caso é que parece que esta obra, que presentará e adornará a cúpula dichosa, foi feita por un catalán (Miquel Barceló) e que representa a mestizaxe, a multiculturalidade, a realidade plural do mundo, etc...Non vou a entrar a valorar se a obra é máis ou menos agradable á vista, ou si tan sequera se pode considerar ou non arte (a comprensión e tratamento disto pode ser o máis relativo que exista). Personalmente, pareceme orixinal e cun sentido da coherencia que noutros traballos contemporáneos non atopo.

Ocorre que costa 20 millóns de euros facelo todo: adaptala estructura e levar a cabo a obra artística. España sufraga o 40% dos gastos a conta da Axuda Oficial ó Desenvolvemento (concretamente o 40%, posto que o 60% é financiado por unha fundación onde se atopan unha quincena de entidades privadas, tales coma Bancos, Caixas de aforros, etc...). A Dereita (e non só a Dereita) patina, posto que eso que chamamos AOD non é máis (na súa maior parte) ca un mecanismo de crédito. É decir, mediante ela, o que facemos é acrecentala débeda dos países pobres. A axuda non-reembolsable (da que non sacamos rédito nin interese) é mínima. Ínfima.

Pero bueno, a parte desto (que é o verdadeiramente importante, aínda que nolo fan ver anecdótico pois nin tan siquera se menciona...) o que subxace é a estratéxia de desacreditalo Goberno mostrándoo como pretendidamente insolidario e despilfarrador en tempos de crise, ademáis ensañándose cos máis pobres, pois con eses cartos ¡¡"se podían pagar x-miles de vacinas"!!...(demagóxia elevado a n)

Tamén pretenden deslexitimar a idea da Alianza de Civilizacións, que é un proxecto de contido e a longo prazo (respaldado pola ONU), para pelexar por desactivala incomprensión e intolerancia que xermina en sectores sociais marxinais das sociedades, na procura dun horizonte de paz.

Non se trata dunha simple ocurrencia, ou de palabras baleiras como queren facer ver, pois co proxecto da Alianza póñense mecanismos (e cartos) a disposición para traballar nos campos da igualdade, do desenvolvemento, as infraestructuras ou da educación, para que haxa maior cercanía entre culturas e comprensión entre diferentes, nun mundo en constante loita entre ricos e pobres, entre tradición e modernidade, entre fanatismos, etc...

Polo tanto, penso que esta estratexia é caer moi baixo. Sobre todo porque de onde proceden as críticas é daqueles sectores que, nin dentro nin fóra, nunca fixeron nada porque as diferencias se mitigasen. Daqueles que históricamente defenderon ós privilexiados e daqueles que sempre defenderon a hexemonía cultural duns sobre outros, a explotación o colonialismo ou mesmo a guerra.

Xa sabemos que coa Paz non se fan tantos negocios...e que é preferible que España figure como aliado de expansionistas que levan unha guerra criminal e inxusta a un país soberano, onde non había nada que xustificase unha intervención dese tipo, antes ca figurar coma un país que aposta polos Dereitos Humanos, por potenciar e mostrar a súa cultura, etc...Supoño que a ironía se entenderá ben, aqueles que empregan tan ben a demagoxia tamén poden facer o exercicio.

Tres crises aquí

Susan George ven de pronunciar unha concorrida conferencia en Santiago de Compostela sobor da actualidade sociopolítica global. A filósofa e analista francesa sostivo na súa alocución da semana pasada algo que coñecíamos, pero que soubo sintetizar e expoñer maxistralmente. A situación á que nos enfrontamos ten unha triple vertente: por un lado, maniféstase unha grave crise económica que ademáis, se fai acompañar dunha crecente e vergoñenta crise da fame. A terceira gran crise é a climática. Todas se retroalimentan.

Non allea a todo o anterior, e paralelamente, España asiste a outras tres crises de calado e que afectarán a axenda do vindeiro curso político. Dende Vasconia percíbense sensacións de que algo se está a mover. Alí conflúen as dúas crises de maior relevancia e as que presentarán longas horas de debate, con repercusións inevitables na xeneralidade do tableiro político. A primeira delas refírese á situación de división no seo da dereita navarra e ó desconcerto que a ruptura do pacto entre UPN e PP provoca nos seus potenciais votantes. Ningunha das formacións sae beneficiada e prevese que a máis damnificada sexa a franquicia dos populares na comunidade foral. A nivel estatal tampouco, posto que se pon de manifesto que este partido non se desembarazou da influenza daqueles sectores intransixentes que lle provocaron caer amplamente derrotado na anterior convocatoria electoral. Mariano Rajoy está desnortado (posiblemente sentenciado) e de non correxir o rumbo, as loitas intestinas poden extenderse por máis circunscripcións ata forzar, tal metástase, a caída do propio lider da oposición.

Outra crise explícita é a da organización ETA, tamén desnortada pero ademáis, descabezada e asediada. Hai que ser cautelosos, pero despois de corenta anos de violencia e co referente da nova-ETA (o sector máis fanatizado e temerario) no cárcere, as pugnas internas no entorno do movemento poderían intensificarse, abríndose a oportunidade dun replantexamento serio da estratexia criminal que acelerase o autoconvencemento colectivo da inutilidade do emprego da violencia.

A terceira crise que se pode constatar é a que arrastra Izquierda Unida, por enésima vez dende o restablecemento da Democracia, e que pode rematar por levala a unha maior marxinalidade e perda de peso na dinámica do xogo político-institucional. É resultado dunha carencia de proxecto claro e unificador, e tamén dunha evolución. Sería unha mala noticia para a pluralidade do sistema de partidos que non soubese cerrar esto rápido e ben.

Solidificala vida

Unha das obras de referencia do pensamento crítico contemporáneo é Vida Líquida, traballo do filósofo e sociólogo polaco Zygmunt Bauman. Nela, expónse a tese de que vivimos nunha sociedade en constante precariedade e suxeita unicamente ás regras do mercado depredador e consumista, no marco do capitalismo global. Trata da volatidade das relacións persoais, do desmantelamento das redes de solidariedade, da producción constante de resíduos humanos inservibles, da maneira e fugacidade na que mudan as pautas sociais e como todo flúe (información, capitais, bens, seres humanos..). Tamén da instalada sensación de permanente inseguridade. Fala ademáis, de outros moitos asuntos interrelacionables e supón, en esencia, unha crítica estructural ó sistema neoliberal. Emprega para elo a metáfora da vida líquida.

Pois ben, por mor do cumio de Washington, e dado o resultado que arroxaron as urnas norteamericanas, vénse falando pomposamente da necesidade de refundar ou reestructurar ese sistema, nada menos.

Parece ser que, por primeira vez, España vai estar presente na inaugural xuntanza, dunha rolda, que se propoñen levar a cabo a inxente tarefa de reformular esa orde económica e xeopolítica. Esto de por si é xa un logro, pois teremos voz e polo tanto, influenza nos próximos anos. O reto será pois, solidificala vida, regularizala, intentar facela máis predecible e máis racional para poder desactivar a crise, o medo líquido, e intentar dar solución ó asunto medioambiental . Non se sabe ben como facelo, só que hai que facelo e para esto se reúnen. Pero no que si que semella haber consenso xeneralizado é que novos polos de poder teñen que acudir á chamada de reorganizalas cousas para que simplemente, haxa futuro. Fálase do new New Deal acompañado dun novo Bretton Woods. Haberá que poñerlle nome a aquelas actuacións conxuntas que fagan fronte ó cambio climático.

Constátase que triunfaron, para os próximos anos, o diálogo, a cooperación e as teorías da alianza por riba do choque de civilizacións, tamén que rexurde como nunca a ideoloxía. É o re-comenzo das ideoloxías, non a fin das ideoloxías. Neste contexto, prevese que Zapatero, Obama, Lula e mandatarios doutros países emerxentes, Gordon Brown e Nicolás Sarkozy xoguen un papel determinantente de liderato e de guía para replantexarse un novo rumbo. No plano interno, a situación é inmellorable a medio prazo para os intereses electorais do PSOE, pois Zapatero veráse afianzado como líder socialdemócrata.

El Presidente tecnológico

Se había venido insistiendo en que por fin se cierra un círculo: en EEUU se ha optado por la ruptura, y pensar en el 11-S como acelerador del derrumbe ideológico del conservadurismo como concepción dominante del mundo es, a la vez de cuestión sensible, algo realista. El hito sólo podrá calibrarse analíticamente con el transcurso del tiempo, pero me atrevería a asegurar que la contenida revolución democrática que se ha suscitado, en un país con una cultura política tradicionalmente abstencionista, ha sido la mayor respuesta serena y colectiva de una sociedad en al menos, medio siglo. Comienza el futuro, y un nuevo amanecer.

A la par que John McCain combatía y caía prisionero de guerra en Vietnam, emergía un movimiento social contracultural de grandísimo calado para el devenir de Occidente. Obama es, en parte, heredero intelectual de todo el poso de valores y de aquel terremoto de rebeldía pacifista, ecologista y feminista. Ahora existe la posibilidad cierta de que algunos sueños de aquella generación cristalicen en la cesión del poder a una nueva, y en un cambio de paradigma debido, a su vez, a lo que representa el hecho de que el Presidente in pectore es también la culminación simbólica de un largo proceso de integración racial, en clave cosmopolita, en la república moderna más grande de la Historia. Se cierra una etapa vergonzosa más, depués del genocidio indio.

John Fiztgerald Kennedy se había servido magistralmente del medio televisivo (en su etapa de expansión) para conformar su liderazgo y, la experiencia que nos deja el fenómeno Obama es que el futuro de las campañas electorales, y de la Política, pasa indefectiblemente por explorar y explotar las posibilidades que internet y el teléfono móvil brindan para movilizar a las masas, revitalizando así las democracias participativas. Él éxito de este aprovechamiento es incuestionable.

Se ha dicho de Obama que será el primer Presidente poeta. Creo que la retórica evocadora y grandilocuente (que remite constantemente a una visión épica del sueño americano) de sus discursos ha sido un buen medio para inspirar a una sociedad que parecía adormecida, pero sobre todo, creo que es el pionero, genuino y en adelante, prototípico presidente de la globalización del SXXI y por ende, el primer Presidente tecnológico. Resulta paradójico pero, ahora ya si, anecdótico que sea negro. Things happens, las cosas ocurren.