viernes, 25 de febrero de 2011

Ética para Savater



A semana pasada indignáronme as disertacións sobre o idioma da moza que se encontra (voluntariamente, ollo!) privada de liberdade e interna no programa-lixo por antonomasia. Antoxábase insuperable a sensación de vergoña allea que un pode experimentar cando escoita a unha compatriota mofarse de si mesma e do significado da cultura de seu, aínda sendo libre para renegar dela. Pero trabuqueime. Nótase ben que nos atopamos mergullados nun estado de irracionalidade permanente que afecta a camadas amplas de poboación. Na vida social e pública actual acontecen feitos que sorprenderían mesmo aos que lles caeu en desgraza pasar o resto dos días nun centro psiquiátrico. Moitos, probablemente porque aplicaron de xeito innato mecanismos de autodefensa, ao achar que os verdadeiramente necesitados de axuda son parte substancial dos que están fóra.

Fernando Savater: filósofo, ensaista... Un cidadán que se lle supoñía clinicamente san aínda que sexa ben coñecida a súa excéntrica traxectoria. Alguén a quen se lle supón tamén sensibilidade, ademáis dunha capacidade notable de análise e de resposta por encima da media, fixo unhas declaracións en Telecinco (estará maldita ou é que o espírito de Berlusconi o anega todo?) que espantan logo de todo o acontecido. Reproduzo literalmente para quen tivo a fortuna de non escoitalo á maña en directo e confundilo cunha lagaña endemoñada: (sobre a historia recente da violencia en Euskadi) “No sólo no estoy enojado con todo esto, si no que lo agradezco. A mi me ha dado 15 o 20 años de juventud. Cuando terminó el franquismo probablemente me hubiera dedicado a mis libritos (...) bueno, gracias al terrorismo he podido mantenerme vivo, activo, metido en política, haciendo actividades de joven (...). Yo, personalmente, me he divertido mucho”.

O bo de Amador tivo que ficar abraiado con este “xesto pola paz” e maxistral lección de ética, e de estética, do seu pai. Unha aportación ao diálogo, ao entendemento e á non-violencia definitiva. De sete estalos. Unha mostra inmensa de compromiso e respecto polos milleiros de persoas que sufriron as consecuencias derivadas da anacrónica loita de ETA e do conflito.

Cando observo, coas limitacións e deformacións propias do material que recibimos, o que acontece en boa parte do mundo islámico, sen dúbida o momento mais epocal que se recorda (maior que os acontecementos do 11-S e o que veu despois) dende 1989, pregúntome que se fixo mal en España para que certa xente se encontre sumida neste estado de alarmante impostura. Un tira de hemeroteca ou de vellas gravacións e chega a sentir nostalxia por momentos non-vividos. Algo que incomoda especialmente, por antinatural. Será debido á romántica narración do pasado pero é doado intuír o inmediato post-franquismo como unha etapa de evidentes dificultades e, ao tempo, de ilusións, mobilizacións e compañeirismo. De posicións ideolóxicas extremadas e utópicas pero, á vez, mais tolerantes coa diversidade, coa pluralidade e co outro. Con confianza na construcción colectiva do futuro. Exactamente como o que sentirán agora millóns de almas empurrando ata o martirio por conquerir sociedades xustas, libres e participativas nunha especie de orxía cega, valente, arriscada. Como adolescente.

Aquela España proxectaba esa imaxe transgresora e de fame por descubrilo mundo e descubrirse a si mesma. Se nos paramos a escoitar hoxe a parte da súa suposta intelectualidade (coma Savater, Sanchez Dragó...) ou a outra xente idiotizada e alimentada por estes traidores do pensamento, semella unha vella cascarrabias que se estoxou a si mesma e pide a berros reinventarse cando, en realidade, soamente é un bebé democrático. Algo falla, pero descoñezo o que é. E ti?

miércoles, 23 de febrero de 2011

jueves, 17 de febrero de 2011

Precampaña: Menudo bajón!



“Españoles y españolas, ciudadanos hartos del paro y de la crisis económica, de la crisis de valores y de la crisis social, de la crisis política y de la depresión institucional, ¿habéis visto Egipto? El pueblo, cuando quiere, puede, y el pueblo español quiere”. Este exabrupto, unha invitación implícita a subvertir a orde constitucional, non é unha sentenza de Gil Robles alá por 1936 nin tampouco unha arenga nostálxica do Blas Piñar de turno, non. Aínda que soe extravagante pronunciouna hai pouco un dirixente dun suposto partido de centro-dereita europeo chamado a ser alternativa no goberno, nun concorrido acto de precampaña electoral. Son verbas que flanquean a legalidade e ultrapasan os límites da decencia e a responsabilidade política. Pero saiamos da caverna, sacudamos as pantasmas en forma de camisas azuis desfilando vitoriosas, xugos e frechas, Azores (falo do iate e non das illas) e vaiamos a asuntos amables e de entretemento. Esteban González Pons aburre ás ovellas.

Xa que vivimos na era do hedonismo postmaterialista falemos de banalidades e non deixemos traballar á cabeza. Total, o pasado e o futuro non importan, non existen, e o presente está ben fodido. É moito máis rentable a amnesia tutelada e xeralizada. Para algúns é unha boa inversión agora que o tema das altas finanzas vai un chisco peor.

E digo eu: que pesados son os cataláns, non? Sempre coa teima de mostrar o seu feito diferencial, falarnos de “cousas serias” e esas parvadas. Das que non interesan a ninguén, vaia. Ata teñen unha puxante industria cinematográfica propia! Non lles chegaba con fachendar de Guardiola, pendurarse uns enriba doutros facendo castelos humanos ou comer caracois? Pois non, atrévense con todo. A onde quererán chegar?

Resulta que acendo o bendito televisor e vexo como un filme sobre a Guerra Civil en Catalunya, e feito por enteiro na súa lingua (¿ou será un acento?) triunfa na gala dos premios Goya do cine. O que me faltaba! Nese preciso intre deume “un bajón” impresionante, de campeonato. Algo semellante ao que sinto cando vou camiñando pola rúa asubiando a última bulería de Bisbal e vexo pasar unha rapaza feitiña pero que, ao final, á moi pailaroca, dalle por falar galego. Bueno, eso se non é de Lugo, claro. Alí son tan brutiñas, as miñaxoias, que non hai quen as entenda. Ata din ghato en vez de gato (¿ou será pola costa?). É o mesmo, son todas iguais. Empecei a “dispersarme” tanto que notei como se me estivesen fervendo os miolos. Tiven que cambiar de canle inmediatemente. Menos mal que había algo para desconectar 24 horas seguidas: xente deitada no chan, sen apurarse. Estes son dos meus, pensei. A esas horas era o máis parecido aos documentais da dúas da sobremesa. Non se despiollan entre eles porque me teñen dito que lles dan diñeiro para o xabón, pero sentinme moi identificado. Son tan normais...

E alí estaba conversando animadamente unha rapaza desas que enfeitizan, desacomplexada, das normais (non unha extremista desas que andan por aí soltas), das que facía trampas na escola (tanto copiaba nos exames como trocaba os libros de texto en galego por outros que se entenderan mellor) e encima era galega coma min! Cantas verdades dixo en pouco tempo! Explicoulle perfectamente á compañeira a esquizofrénica realidade sociolingüística do país. Esa inxustiza permanente e estado de absoluta imposición e conculcación de dereitos dos castelanfalantes, que tan ben soubo denunciar Galicia Bilingüe. Aí dinme conta por fin que, aínda que Esteban González Pons é algo soso, ten mais razón ca un santo...

sábado, 12 de febrero de 2011

11-02-2011





O pobo exipcio conseguiu escribir unha páxina dourada na historia universal, e gañou o seu futuro. Pase o que pase naquel país e na súa contorna a partir do día de hoxe merece celebrar, como noutrora outros pobos do mundo o fixeron, a súa liberación e o derrocamento da tiranía. Quedan moitas outras por caer, teñan por fora a cor que teñan.

jueves, 3 de febrero de 2011

Wikirrevolucións?


É unha pregunta que fascina a moreas de pensadores do planeta dende que as redes sociais forman parte das nosas vidas, alá por 2008: son unha ferramenta con potencial para mudalo estado das cousas no mundo ou non? A resposta non é tan sinxela aínda que as mentes e o xeito no que abordamos “a realidade” xa cambiou. Para uns simplemente mudaron as canles de comunicación e, ao igual que a Revolución Francesa non foi a revolución da imprenta, as que hoxe se suceden e estánse xestando no mundo árabe (Tunisia, Exipto e expectativas de estenderse tal cal efecto dominó polo Magreb, Siria, Yemen, Xordania...) non son revolucións Twitter, Wikileaks ou Facebook strictu sensu. O importante é a revolución en sí mesma e as causas de sempre: o substrato de miseria, corrupción, despotismo e ausencia de dereitos e liberdades que subxace no seo dunha civilización enteira, cos seus matices particulares.

Para outros como Manuel Castells a estrutura social das revoltas, determinada por unha horizontalidade e desxerarquización distribuída e sen centro recorda a un sistema Wiki, e o compoñente tecnolóxico representa un desencadenante e potenciador ineludible sen obviar de ningunha maneira os outros aspectos sinalados. Coa mocidade urbana como vangarda e protagonista do pulo revolucionario. Descontento acumulado durante décadas. Feito que, por outra banda, é unha constante reproducida nos estalidos sociais en todo tempo e lugar. Concordo mais coa última visión, por ser omnicomprensiva, e prognostico que nos vindeiros anos crecerá o seu influxo noutras facetas da vida e das relacións sociais, para ben e para mal. Aparecerán aqueles que, dende o poder incorrectamente concibido, restrinxan (como aconteceu en China respecto da crise exipcia por medo ao contaxio ou como acontece en Cuba, ou noutros lugares) pero cada vez é mais difícil conter a marea de interrelacións por esta vía, aparecendo fórmulas alternativas para combater a censura.

Se ollamos atrás, deberiamos recuperar a campaña presidencial norteamericana como o fito histórico que abriu unha xeira dixital e 2.0 na maneira de entender a mobilización en chave política, texendo redes de solidariedade e facilitando a transmisión de información ou o lanzamento de mensaxes que trascendan e inflúan ao conxunto da opinión pública. Aquela campaña deu comezo á aceptación maioritaria de conceptos como ciberpolítica ou ciberactivismo, sendo certo que o uso de blogs era anterior. Das pantallas á rúa. Recordemos o caso das recentes revoltas na teocracia iraní e o determinantes que foron para retransmitir, en tempo real, a variedade de sucesos acaecidos en Teherán. Estamos pois ante a aparición dunha nova orde, pode que da cuarta onda democratizadora despois das producidas no sur de Europa (Portugal, España, Grecia), en latinoamérica e nas repúblicas ex-soviéticas, pero cos riscos propios das relacións co islamismo mais radical. Agora nace dos pobos dos países árabes (e ven da man dun maior acceso ás comunicacións), os exércitos semellan estar escoitando as reivindicacións, estando mais preto deles ca duns dirixentes ilexítimos. Uns fuxen, outros resístense poñendo en risco a estabilidade e a convivenza, e outros maniobran para evitar o que é inevitable.

E a situación xeopolítica é de gran interese pois cadra cunha crise económica global nun contexto de reordenación dos centros de poder e de auxe do fanatismo e a desigualdade, coincidindo tamén cunha nova forma de entender as relacións internacionais, alomenos no plano teórico, despois da escura e violenta era-Bush (de imposición esóxena da Democracia), e dende que Barack Obama pronunciara n´O Cairo (curiosamente) un discurso histórico para as relacións entre Occidente e o mundo musulmán.